21 Ekim 2025 Salı
Harika bir masaüstünü muhteşem bir masaüstüne nasıl dönüştürürsünüz? Çok basit — pürüzlü parçaları törpüleyin, iyi olanları parlatın ve fevkalâdelikler ekleyin. 29 yıllık geliştirmenin ardından KDE’nin temelleri artık hiç olmadığı kadar sağlam. Plasma 6.5; ince ayarlar, yeni özellikler ve her şeyi pürüzsüz ve görkemli hâle getirmekle ilgili.
Nelerin yeni olduğunu görmeye hazır mısınız? Haydi, Plasma 6.5’te neler var bir bakalım!
Plasma’yı daha da iyi bir hâle getirmeye yardım etmek ister misiniz? Bağış kampanyamıza katılın!
Dikkat Çekenler
Kendiliğinden Tema Geçişleri
Temanızın açıktan koyuya ne zaman geçeceğini yapılandırın.
Metin İmlecini Dolaştırma
Yakınlaştırma eylemi, artık yazı yazdığınız yere atılıyor.
K Çalıştır’da Bulanık Arama
Yanlış yazsanız bile K Çalıştır onu bulur!
Yeni Özellikler
Plasma 6.5, uzun süredir istenen çok sayıda özellikle geliyor:
İlk sırada: Yuvarlatılmış alt pencere köşeleri! Esinti temalı pencereler artık dört köşesinde de aynı yuvarlaklık düzeyine sahip olacak. Eğer bunu beğenmezseniz yuvarlaklığı kaldırabilirsiniz.
Bir diğeri ise günün saatine göre kendiliğinden açık ve koyu tema geçişi. Hangi global temalar arasında geçiş yapılacağını ve Sistem Ayarları’nın Tez Ayarlar sayfasındaki elle yapılan geçişlerde hangi temaların gösterileceğini yapılandırabilirsiniz.
Bu özelliğin bir parçası olarak, duvar kâğıdının renk şemasına, günün saatine bağlı olarak açık ve koyu sürümleri arasında geçiş yapmasını veya her zaman açık ya da koyu olmasını da yapılandırabilirsiniz.
Sırada, düzenli olarak kullandığınız metinleri panoya kaydetmenize olanak tanıyan “sabitlenmiş pano ögeleri” özelliği var; böylece onları sürekli olarak kopyalamak zorunda kalmazsınız.
Bu özellik sanatçılarımız için. Çizim tabletinizdeki döner kadranları ve dokunmatik halkaları artık Sistem Ayarları’nın Çizim Tableti sayfasını kullanarak yapılandırabilirsiniz. Özel bir sürücü tarafından yönetilen bir tableti yapılandırmaya çalışırsanız bir uyarı da gösterir ve bağlı bir tabletiniz yoksa bu sayfa ortalıktan gizlenir ve size hiç gösterilmez.
Flatpak İzinleri sayfasını, uygulamaların ekran görüntüsü alma ve uzaktan denetim isteklerini kabul etme gibi eylemleri gerçekleştirme yeteneğini yapılandırabileceğiniz genel bir Uygulama İzinleri sayfasına dönüştürdük.
Plasma’nın yerleşik Uzak Masaüstü Protokolü (RDP) sunucusu artık panoyu paylaşmanıza olanak tanıyor. Ayrıca ayrı uzak masaüstü hesaplarını elle oluşturmanız gerekmez; sistemin var olan kullanıcı hesapları artık beklendiği gibi çalışır; kimlik bilgilerini RDP istemci uygulamasına iletmeniz yeterlidir.
Yazıcınızdaki mürekkep veya toner düzeyini okuyan izlence, bunlar azaldığında veya bittiğinde sizi bilgilendirir.
Son olarak, sisteminizi artık oturum açma ekranından derin uyku kipine alabilirsiniz.
Kullanılabilirlik
Usability improvements have been a major focus in Plasma 6.5. Here are some examples of what you can expect:
Sistem Ayarları’nın Wi-Fi ve Ağ bölümü, algılanan kablosuz ağları gösterecek şekilde güncellendi ve bunlara doğrudan oradan bağlanabilirsiniz.
Ağ bağlantısından söz etmişken, bir Wi-Fi ağının kare kodunu paylaşırken artık parolası da gösteriliyor, böylece paylaştığınız kişi kolayca bağlanabiliyor. Hatalardan kaçınmak için Ağlar araç takımında “Bağlan”a tıklamak, diğer ağlar için açık olan tüm parola alanlarını kapatıyor, böylece her seferinde yalnızca bir tanesi görünür oluyor. Araç takımı ayrıca, artık “kablosuz ağlar aranıyor” ve “ağ devre dışı bırakıldı” gibi görünür iletiler sunarak olup biteni daha net bir şekilde gösteriyor.
Sırada Sistem Tepsisi var. Rahatsız Etmeyin kipindeyken bazı bildirimleri kaçırdığınızı söyleyen bildirim, bu kaçırılan bildirimleri görmek için tıklayabileceğiniz bir düğme içeriyor.
Ses bölümünde Plasma, “Sesi sonuna kadar aç“ ayarının uzun süre açık tutulmasının aygıtın hoparlörlerine zarar verebileceği konusunda sizi uyarıyor ve sistem sessizdeyken ses ayarı ile oynamak, o anda ortam oynatan/çalan tüm aygıtların sesini açıyor.
Benzer şekilde, özel bir “Mikrofonu Sessize Al” düğmesiyle (veya çok gizli Meta+Sessize Al kısayolunu kullanarak) mikrofonları sessize almak artık yalnızca etkin mikrofonu değil, tüm mikrofonları sessize alıyor. Bu, mikrofonlar ve hoparlörler arasındaki davranışı tutarlı hale getiriyor.
Oyuncular için artık Sistem Ayarları’nın Oyun Kolu sayfasında oyun kolları hakkında daha fazla bilgi bulabilirsiniz.
And finally, setting up a wallpaper slideshow has been made easier as you can now click on the entire grid item for each image to toggle it on or off. And once it’s set up, you can advance to the next or previous wallpaper with keyboard shortcuts.
Erişilebilirlik
Görme engelli kullanıcılar, Orca ekran okuyucusunun artık Büyük Harf düğmesi durumundaki değişiklikleri okuduğunu ve ekran okuyucuların Sistem Ayarları’nın Kısayollar ve Kendiliğinden Başlatım sayfalarındaki eylemleri ve klavye kısayollarını tanımlama şeklini iyileştirdiğimizi bilmekten mutluluk duyacaktır. Bununla birlikte renge duyarlı kullanıcılar, artık sistem genelinde rengin doygunluğunu azaltan veya kaldıran gri tonlu renk süzgecinden yararlanabilirler.
Plasma’da, ekranın yanlış bir hızda yanıp sönerek ışığa duyarlı kişilerde hassasiyet tetikleyebileceği durumlar da denetlenmiş ve tespit edilen tüm vak’alar iyileştirilmiştir.
Yakınlaştırma efekti artık, ekran üzerinde hareket ederken metin girme noktasının konumuna atlayacak şekilde yapılandırılabiliyor.
Plasma artık bir aygıt taktığınızda bir ses çalmanın yanı sıra, sistem bildirimi de gösteriyor. Bu özellik öncelikle işitme sorunu yaşayan kişilere yardımcı olmak amacıyla eklendi; ancak isterseniz bildirimleri kapatabilir, yalnızca sesli uyarılara geri dönebilir veya hiçbir geri bildirim almamayı yeğleyebilirsiniz.
Son olarak, Plasma ve uygulamaları bünyesinde klavye ile dolaşmayı daha da geliştirdik.
Araç Takımları
K Çalıştır; Plasma’nın arama, uygulama başlatma, birim dönüştürme, hesap makinesi ve “daha neler neler” aracıdır; artık uygulamaları bulmak için bulanık eşleştirme de kullanıyor. Bu sayede bir uygulamanın adını yanlış yazsanız bile K Çalıştır büyük olasılıkla onu yine de bulacaktır. Arama sonuçlarının sıralanma biçimi de iyileştirildi ve K Çalıştır artık sonuçları, yazdığınız ilk karakterden itibaren göstermeye başlıyor.
Yapışkan Notlar artık çok daha küçük boyutlara getirilebiliyor. Arka plan renkleri bağlam menüsünden değiştirilebiliyor ve “Saydam” arka plan rengi seçildiğinde renkli notların arka planı tümüyle kayboluyor.
Wayland üzerinde, sanal masaüstlerini doğrudan Sayfalayıcı araç takımından yeniden sıralayabiliyorsunuz. Ayrıca, Genel Görünüm efektinin ızgara görünümünde masaüstlerini yeniden sıraladığınızda, bu değişiklikler artık Sayfalayıcı araç takımına da yansıyor.
Uygulamalar
Plasma’yla birlikte gelen birçok uygulama da çeşitli iyileştirmeler aldı. İşte bunlardan birkaçı:
Plasma’nın yazılım yönetim uygulaması Keşfet, bu sürümde başarım ve geri bildirim odaklı iyileştirmeler kazandı. Plasma 6.5’te Keşfet’in genellikle çok daha hızlı açıldığını fark edeceksiniz. Daha yavaş açıldığı durumlarda ise artık ne yaptığını daha açık biçimde göstererek yavaşlığın kaynağını görmenize olanak tanıyor.
Keşfet artık flatpak+https:// URL’lerini de destekliyor; bu sayede Flathub’daki Kur düğmeleri kendiliğinden Keşfet’i açabiliyor. Ayrıca, Keşfet artık bu özelliği destekleyen işletim sistemlerinde kurulabilecek donanım sürücülerini de gösterebiliyor.
Emoji Seçicisi uygulamasını ilk kez açtığınızda (denemek için Meta+. düğmelerine basabilirsiniz), artık boş bir “Son Kullanılanlar” sayfası yerine tüm emojileri gösteren bir sayfa açılıyor. Arama alanı her zaman görünür durumda ve arama yaptığınızda, geçerli sayfada eşleşme bulunmasa bile tüm emoji kümesi içinde arama yapılabiliyor.
Spectacle, Plasma’nın ekran görüntüsü ve ekran kaydı aracıdır; artık hedef pencerenin oluşturduğu açılır pencereler de pencere ekran kayıtlarında içerilirler.
HDR ve Pencereler
KWin tarafından kullanılan ton eşleme eğrisi, HDR içerik görüntülerken artık daha iyi. Bu, daha güzel ve doğru görünen HDR içerik anlamına geliyor.
Plasma 6.5, deneysel Wayland “Resim İçinde Resim” protokolü sürümünü destekliyor. Bu protokol sayesinde, Firefox gibi uygulamaların sonunda diğer pencerelerin üzerinde yüzer biçimde duran düzgün ortam pencereleri göstermesi olanaklı kılınıyor.
Başarım
Uyumlu bir GPU ile tam ekran içerik görüntülerken CPU kullanımını ve güç tüketimini azaltmayı vaat eden “bindirme düzlemleri” desteği eklendi.
Açılış ekranı kodunu eniyileyerek, bazı başlatma adımlarını yeniden düzenleyerek ve oturum açma canlandırmasının süresini kısaltarak masaüstünün daha hızlı yüklenmesini sağladık; bu da Plasma deneyimini daha akıcı hale getiriyor.
6.5 sürümündeki Plasma deneyimi, uzun zamandan beridir olduğu üzere yine %100 Türkçe. Yeni çeviriler yapmayı ve var olan çevirileri iyileştirmeyi sürdürüyoruz. Yakın zamanda, tüm KDE ekosisteminin (Plasma, 200’den fazla uygulama) arayüzlerini tümüyle Türkçeleştirmeyi başardık. Var olan yardım belgelerinin yeniden çevrilmesi ve yeni yardım belgelerinin Türkçeleştirilmesi süreci ise sürmekte. Umarız KDE yazılımlarını Türkçe kullanmaktan hoşnut kalırsınız!
… anlatacaklarımız artık bu kadar. Değişikliklerin tam listesini görmek için Plasma 6.5 değişiklik günlüğüne bir göz atın. Plasma ve diğer KDE uygulamalarının Türkçeleştirilmesine katkıda bulunmak isterseniz KDE Türkiye topluluğuna katılmayı düşünün.
@kde-tr:kde.org
